بستن

تفسیر نتایج آزمایش تیروئید

راهنمای تفسیر نتایج آزمایش خون(4)

تست تیروئید

غده ی تیروئید یکی از غدد مهم بدن است که میزان سوخت و ساز انرژی بدن را تنظیم می کند. این غده شکلی شبیه پروانه دارد و در جلوی نای قرار گرفته است.

غده ی تیروئید، یُد موجود در غذا را جذب کرده و هورمون های T3 و T4 (تری یدوتیرونین و تترایدوتیرونین یا تیروکسین) را می سازد.

این هورمون ها در غده مزبور ذخیره شده و به تدریج در مواقع لزوم به داخل خون رها می شوند.

هورمون های تیروئید برای رشد نرمال مغز و دستگاه عصبی به خصوص در سه سال اول زندگی ضروری هستند و در صورت عملکرد نامناسب آن ها ممکن است عقب ماندگی ذهنی بروز کند. بچه ها در سنین بالاتر برای رشد مناسب و بزرگسالان برای متابولیسم منظم و تنظیم سوخت و ساز بدن به هورمون های تیروئیدی نیازمند هستند. به همین علت در بعضی کشورها در بدو تولد تست تنظیم تیروئید از نوزادان به عمل می آید.

هیپوتالاموس تنظیم کننده ی ساخت هورمون های تیروئیدی است، به طوری که هورمونی به نام TRH آزاد می کند که بههیپوفیز رفته و هیپوفیز نیز هورمون Thyroid Stimulating Hormone یا TSH را به خون آزاد می کند که این هورمون غده تیروئید را تحریک می کند تا هورمون های تیروئیدی را در خون آزاد کند. به همین دلیل در مواقعی که سطح هورمون تیروئید در بدن کاهش می یابد، TSH بیشتری در خون ترشح می شود و سطح آن در خون بالا می رود.

برعکس در پُرکاری تیروئید که میزان زیادی هورمون(T3 و T4) در خون وجود دارد، TSH کمتری آزاد می شود و سطح آن در خون کاهش می یابد. البته در مراحل اولیه ی عملکرد نامناسب غده ی تیروئید ممکن است حتی TSH نرمال باشد، ولی معمولاً بعد از چند هفته TSH میزان واقعی هورمون تیروئید را منعکس می کند. معمولاً برای اطمینان، T3 و T4 کل پلاسما و T3 و T4 آزاد در آزمایشات اندازه گیری می شوند.

غده تیروئید ابتدا T4 و به مقدار خیلی ناچیزی T3 تولید می کند. اکثر T3 موجود در خون به وسیله ی تبدیل T4 به T3 در بافت احشایی حاصل می شود. T3 و T4 بعد از ساخته شدن در تیروئید به وسیله ی پروتئین هایی نظیر آلبومین و TBG و ترانس تیرتین در خون انتقال می یابند.

تنها مقدار بسیار جزئی یعنی حدود 1 درصد هورمون های T3 و T4 به صورت آزاد در خون هستند و جالب اینجاست که فقط همین مقادیر آزاد بر بافت ها مؤثر هستند. همچنین با وجودی که مقدار T3 آزاد بسیار کمتر از T4 آزاد است، ولی تأثیر بیشتری بر نحوه ی مصرف انرژی توسط بدن دارد.

در آزمایش تیروئید چه مواردی اندازه گیری می شوند؟

معمولاً تست TSH اصلی ترین و مهم ترین ارزیابی است، ولی به همراه آن ممکن است کل T3 و T4 (مقادیر متصل به پروتئین + مقادیر آزاد) و نیز T3 و T4 آزاد (FT3 و FT4) مورد بررسی قرار گیرند. مقادیر رفرانس در زیر آورده شده اند:

TSH = 0/4 – 4/5 mu/L

T3 = 87- 180 ng/dl

T4 = 5/6 – 13/7 mcg/dl

FT3= 230 – 420 Pg /dl

FT4 = 0/8 – 1/5 ng/dl

امروزه روش های جدید بررسی غده ی تیروئید شامل اسکن غده ی تیروئید و اسکن یُد برداشتی می باشند. در روش اسکن تیروئید، ایزوتوپ یُد به بیمار تجویز شده و منتظر شروع مراحل هورمون سازی مشابه عملکرد طبیعی تیروئید می شوند و از این طریق تفاوت از میزان نرمال تعیین می شود.

در روش اسکن یُد برداشتی، یُد نشاندار برداشته شده توسط غده ی تیروئید بررسی می شود. افراد هیپوتیروئید کمتر برداشت می کنند و برعکس افراد هیپرتیروئید، یُد بیشتری برداشت می کنند.

لازم به ذکر است که اندازه گیری T3 و T4 به وسیله روش های RIA انجام می گیرد که جایزه نوبل 1977 را برای مبدعان این روش به ارمغان داشت.

نشانه های معمول هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید):

اِدِم، فراموشی، اضافه وزن، خستگی، حساسیت به سرما، موی خشک و شکننده، یبوست، انقباض عضلانی، افسردگی، گواتر(بزرگی تیروئید)، پریود نامنظم با مقدار زیاد

نشانه های معمول هیپرتیروئیدیسیم (پُرکاری تیروئید):

کاهش وزن سریع، افزایش اشتها، فشار خون بالا، تعریق، ضعف عضلانی، عدم تحمل گرما، انقباضات روده ای مکرر، لرزش، نامنظم بودن پریود، التهاب و ورم بافت اطراف چشم و گواتر (بزرگی تیروئید)

شماتیکی از اختلالات غده تیروئید


تیروئید نرمال

هیپرتیروئیدیسم

هیپوتیروئیدیسم اولیه


هیپوتیروئیدیسم ثانویه



TSH

طبیعی

کاهش

افزایش

کاهش

T4

طبیعی

افزایش (یا نرمال)

کاهش

کاهش

T3

طبیعی

افزایش (یا نرمال)

کاهش (یا نرمال)

کاهش



رِژیم غذایی:

به نظر می رسد رژیم غذایی، نقش مؤثری در بهبود عملکرد غده ی تیروئید داشته باشد. تغذیه ی نامناسب و مصرف غذاهای پُرکالری و فاقد مواد مغذی نظیر فست فودها و انواع غذاهای آماده موجب کمبود یُد در بدن می شوند که به تدریج اختلالات تیروئید را به دنبال خواهند داشت. انواع کیک، بیسکویت، شیرینی جات، محصولات قنادی حاوی آرد سفید، چای،قهوه، غذاهای حاوی مواد نگهدارنده، شکر سفید، کمپوت ها و غذاهای چرب از این دسته هستند که باید برای عملکرد مناسب تیروئید به میزان زیادی محدود شوند.

بعضی غذاها عملکرد هورمون های تیروئیدی را مهار می کنند. این مواد اغلب از خانواده براسیکا هستند و شامل انواعکلم، بروکلی، اسفناج، گل کلم و خردل می باشند. در افراد مستعد ابتلا به کم کاری تیروئید(مثلا افرادی که دارای سابقه خانوادگی آن هستند)، مصرف زیاد سویا، شلغم و یا حتی گردو نیز ممکن است مشکل ایجاد کند. دخانیات(اعم از سیگار، تنباکو و...) و شکر سفید نیز تأثیر منفی در سلامت تیروئید دارند.

غذاهای دریایی نظیر ماهی و جلبک های دریایی غنی از یُد هستند. افراد مبتلا به اختلالات تیروئید باید پروتئین خالص مصرف کنند، زیرا از ریزش مو که اختلال عمومی در ناهنجاری تیروئید است جلوگیری می کند. حبوبات، لوبیا، تخم مرغ، ماکیان و ماهی پروتئین مناسبی به بدن می رسانند. شیر نیز غذای مناسبی برای افراد تیروئیدی است. همچنین باید سعی شود برای نشاسته رژیم، بیشتر از گندم کامل و سیب زمینی استفاده شود.

غذاهای غنی از روی هم مفید هستند، چون روی مانع کاهش سطح هورمون T3 در بدن می شود. از غذاهای حاوی روی، می توان به غلات کامل، دانه ها، جگر، پنیر، ماهی و تخم مرغ اشاره کرد.

افراد مبتلا به اختلالات تیروئیدی روزانه به 400 میکروگرم سلنیوم نیاز دارند که این عنصر به وفور در غلات کامل، امعا و احشا، حبوبات، دانه ها و ماهی یافت می شود.

ورزش:


ورزش و تحرک کافی راه مناسبی برای حفظ عملکرد طبیعی غده ی تیروئید است. پیاده روی، دو و کوهنوردی بهترین و مناسب ترین ورزش ها هستند. 20 دقیقه ورزش هوازی در هر روز کمک زیادی به تنظیم غده ی تیروئید می کند. یوگا نیز یکی از ورزش های مفید است، زیرا حرکات منظم و متوالی باعث تحریک کارکرد این غده می شوند.

استراحت:


استراحت مناسب و متدهای آرام سازی از راه های مهم درمان بیماری به حساب می آیند. در طول دو ماه اول درمان، هر هفته یک روز استراحت کامل به بیماران توصیه می شود. بدن افرادی که اختلالات تیروئید دارند، نباید زیاد خسته شود و باید از تمام موارد استرس زا و ناراحت کننده دوری نمایند.


بهناز عباسی مقدم - کارشناس ارشد تغذیه

ماهنامه ی دنیای تغذیه




چند نکته کاربردي در تفسير تستهاي عملکرد غده تيروئيد



بيماريهاي تيروئيدي حدود 5 تا 10 % افراد رامبتلا ميکند.آزمايشات عملکرد تيروئيد يکي از متداولترين آزمايشات هر آزمايشگاهي ميباشد. تفسير اين آزمايشات در بيشتر موارد راحت و ساده است ولي گاهي هم پيچيده و بغرنج ميگردد.نکات زيردر تفسير آزمايشات تيروئيد مفيد وقابل توجه ميباشد:

1- تستهاي تيروئيد فقط يک تصوير لحظه اي از عملکرد اين غده در زمان خونگيري ارائه ميدهند و غير طبيعي بودن آنها نشاندهنده غير طبيعي بودن کار غده نيست.برخي داروها و شرايط متابوليکي بر انتقال، متابوليسم و اندازه گيري هورمون تاثير دارند وميتوانند مقدارهورمون را غير طبيعي کنند درحاليکه در برخي بيماريها مثل کمکاري و پرکاري تيروئيد ساب کلينيکال نتيجه هورمون کاملا طبيعي است!

2- اگر بخواهيم تنها به يک تست براي آزمون کارکرد تيروئيد اکتفا کنيم ترجيح ميدهيم TSH را معرفي نماييم.چنانچه نتيجه TSH طبيعي بود تقريبا ميتوان عملکرد تيروئيد را مناسب تشخيص داد. اين تست در آزمايشگاه محققين بروش اتوماتيک ايمونوفلورسانس که دهها بار از اليزا دقيقترست انجام ميشود.

3- اگر بخواهيم تست دومي را هم معرفي کنيم خوبست Free T4 را نام ببريم ولي چون در ايران روشهايي که براي اندازه گيري اين تست استفاده ميشوند در معرض خطاهاي زيادي هستند بهترست از همان آزمايش T4 استفاده کنيد.البته بهترست با T3 uptake توامان درخواست شود.هر دوآزمايش فوق نيز در محققين بروش ايمونوفلورسانس انجام ميشود.

4- اگر از اول به کمکاري تيروئيد مشکوک هستيد لازم نيست T3 درخواست کنيد چون اين تست در 15 تا 30% کمکاريها نرمال ميباشد مگر اينکه T4 خيلي کم شده و به حد 2 ميکروگرم برسد.

5- آندسته از بيماريهاي غير تيروئيدي که نتايج هورمون را غير طبيعي ميکنند بنام Nonthyroeidal illness(NT) معروفند.اين بيماريها بيشتر در افراد بستري ديده ميشوند و اغلب T3 کاهش مييابد.

6- پس از درمان کمکاري يا پرکاري تيروئيد مقدار T3 و T4 سريع اصلاح ميشود ولي TSH هفته ها وقت لازم دارد تا اصلاح شود.

7- مقدارFreeT4 وTSH در نوزادان بيشتر از بزرگسالان است .عدم توجه به اين نکته سبب تفسير غلط ميگردد.

8- در هفته 16 حاملگي بدليل اثر استروژنها مقدار TBG(ناقل هورمون) زياد ميشود ومقدار T4وT3 تا 5/1 برابر زياد ميشود.در اين مواقع توجه به T4 و T3 uptake ضروريست چون مقدار اين دو همجهت تغيير ميکند ولي در موارديکه اختلال در پروتئين ناقل وجود دارد همچون حاملگي و مصرف قرص ضد بارداري و... جهت تغيير اينها معکوس ميشود. درحدود 20% حاملگيها مقدار TSH نيز در سه ماهه اول کاهش مييابد.

ساير تستهاي تيروئيد

الف) تيروگلوبولين (Tg) : اين پروتئين پيشساز هورمونهاي تيروئيدست ومقدارش به سه عامل بستگي دارد:توده بافت تيروئيد- آسيب به تيروئيد- ميزان تحريک گيرنده TSH توسط TSH يا bHCG ويا آنتي بادي ضد تيروئيد. افزايش تيروگلوبولين سرم بمعني اختلال درعملکرد تيروئيدست. سنجش تيروگلوبولين بيشتر بعنوان تومورمارکرست وبراي پيگيري درمان سرطان متمايز تيروئيد بسيار مفيد ميباشد.

ب) آنتي بادي ضد تيروگلوبولين (Tg Ab) : در مناطقي که کفايت يد وجود دارد سنجش اين ماده همزمان با تيروگلوبولين انجام ميشود زيرا باهم تداخل آزمايشي دارند. ولي در مناطقيکه کمبود يد وجود دارد براي تشخيص بيماري اتوايميون در بيماراني که گواتر ندولر دارند مفيدست. همچنين درپيگيري درمان يد در گواتر آندميک کاربرد دارد و در پيگيري عود يا متاستاز بدخيمي تيروئيد همراه با تيروگلوبولين مفيد است.

پ) آنتي بادي ضد پراکسيداز تيروئيد (TPO Ab) : اين ماده در تخريب بافت تيروئيد نقش دارد.مانند هيپوتيروئيدي هاشيموتوو تيروئيديت آتروفيک. ظهور اين ماده بر ظهور علايم باليني تقدم زماني دارد.

ت) تست TRH : وقتيکه T4 وTSH هر دو پايين باشند انجام اين تست مفيدست. در زمانيکه کمکاري تيروئيد ناشي از تخريب هيپوفيز باشد پس از تزريق TRH افزايشي در TSH ديده نميشود اما در صورتيکه اشکال در هيپوتالاموس باشد پس از تزريق TRH مقدار TSH زياد ميشود گرچه ديرتر از افراد نرمال بالا ميرود.

گرد آورنده : irsanat.com :( پیمان محمدرضایی )
تاریخ ارسال :  1393/5/29     
تعداد مشاهده :5471
ثبت نظرات شما کاربران محترم باعث بهبود مطالب سایت خواهد شد
نام و نام خانوادگی : الزامی
تلفن/ایمیل :
نظر شما : الزامی
کد امنیتی :

الزامی


دیگر مطالب مرتبط با موضوع : آزمایش ونمونه برداری


جهت دیدن مطالب بیشتر کلیک کنید             
آخرین مقالات ارسالی
مطالب تصادفی


دستگاه تی دی اس متر(TDS)

دستگاه پی اچ متر دیجیتال

هدایت سنج آب,EC متر

فتومتر پرتابل دیجیتال

دماسنج دیجیتال

مولتی متر دیجیتال

ph متر خاک

ph متر، ph سنج

Tds متر

آمونياك سنج

سنسور ph سنج ، پراپ ph سنج

EC متر ، EC سنج

ph سنج هانا ، تستر ph هانا

رفرکتومتر ، قند سنج

EC/TDS متر ، هدایت تی دی اس سنج

EC/TDS/PH متر ، تستر های مولتی پارامتر آب

ترازو آزمایشگاهی

اکسیژن متر آنلاین

پی اچ ph سنج آنلابن

هدایت و تی دی اس سنج آنلاین ،EC/TDS تابلویی انلاین

اکسیژن سنج DO متر آنلاین تابلویی

محصولات شرکت آدوا ADWA -ADWA

تجهیزات کنترل و اندازه گیری آنلاین

کلر سنج

فروش فوق العاده تجهیزات آنلاین تابولویی

محصولات شرکت ای زد تایوان AZ

فلکسی تستر، کلر، کلراید، سختی، سختی کلسیم، مس، روی،سیلیسم



فروشگاه ایران صنعت ،بررسی انتخاب و خرید آنلاین

فروشگاه ایران صنعت در سال 1388 تاسیس گردید، که مفتخر است ، با عرضه محصولات ابزاردقیق ، برق الکترونیک ، ابزارآلات و تجهیزات صنعتی در سراسر کشور با بهترین کیفیت و قیمت رقابتی در خدمت هموطنان گرامی باشد .
ENAMAD logo-samandehi

آدرس : کرج چهار راه کارخانه قند به سمت میدان هفت تیر خیابان پناهی کوچه پناهی 1 پلاک 61 ساختمان اهورا واحد یک
شماره تلفن : 02691300551
شماره همراه : 09106978820 واتساپ ، تلگرام ، ایتا ، روبیکا ، ای گپ روی این شماره می باشد
شماره نمابر : 30008666850361
افراد آنلاین: 77
تاریخ :1403/2/06
پرداخت آنلاین شبکه اجتماعی یوتیوب اینستاگرام شبکه اجتماعی فیس بوک

تمامي كالاها و خدمات اين سایت، داراي مجوزهاي لازم از مراجع مربوطه میاشند و فعاليتهاي اين سايت تابع قوانين و مقررات جمهوري اسلامي ايران است
تمامی حقوق مادی و معنوی این وبسایت متعلق به ایران صنعت میباشد.